"Conditions For Prosperity (sampatti) And Misfortune (vipatti)"

There are four conditions of sufficiency (sampatti), as well as four conditions of deficiency (vipatti), for all beings in samsara (their cycles of existences). In sampatti conditions kusala kamma has the opportunity to produce good results whereas in vipatti conditions akusala kamma plays a leading role in produce bad effects.

The Four Sampatti Conditions:

1) Gati sampatti (being reborn in a good plane of existence)
2) Upadhi sampatti (having pleasant physical features)
3) Kala sampatti (being reborn at a suitable time)
4) Payoga sampatti (having means or instruments knowledge, diligence)

The Four Vipatti Conditions:

1) Gati vipatti (being reborn in a woeful plane of existence)
2) Upadhi vipatti (having unpleasant physical features)
3) Kala vipatti (being reborn at unsuitable time)
4) Payoga vipatti (having no means of instruments knowledge, diligence)

**Gati Sampatti

All higher planes of existence such as human world, the worlds of Deva and the worlds of Brahma are called gati sampatti. Being reborn in such abodes give opportunity to their kusala kamma to produce desirable results. The human plane of existence is not entirely free from sufferings, and the Deva and Brahman, worlds above, there is little hardship or suffering. These beings of good destination enjoy good living with pleasurable sense-objects.

Gati Vipatti

Gati vipatti means the four woeful planes of existence i.e., hell, animal kingdom, the world of hungry ghosts and the plane of demons. Being in hell and petas (miserable ghosts) suffer great pain and hunger all the time. Therefore they are constantly exposed to the bad effects of their bad kamma. Their lives are always miserable with opportunity for all past actions to bear unwholesome fruits. In the animal kingdom which is not as woeful as the above two abodes, creatures suffer from hunger and thirst; they are constantly weather-beaten and live in constant fear of hunters and predators. These dukkhas show how beings are liable to suffer when opportunities arise from evil kamma to produce evil results. Small insects are crushed or trodden to death by human beings and vehicles everyday.

**Upadhi Sampatti

For beings reborn in gati sampatti (in particular the human world) it is important that they also have upadhi sampatti, pleasant features or good personality. A human being with ugly physical features may not achieve success or popularity while those with pleasant looks, though born in low class or in poverty, may receive help from others and achieve success in life. A pleasant look is a great asset. The poor lass Samavati became the chief maid of King Utena because of her upadhi sampatti, just as Mrs. Simpson won the heart of King Edward VIII.

Let alone humans, some creatures in gati vipatti such as animals receive protection, food and shelter if they have good looks. Beautiful birds, lovely dogs and colorful fishes are kept as pets by rich people in their houses. Thus good deeds can come to fruition just because of their upadhi sampatti.

Upadhi Vipatti

Ugly animals, deformed animal, etc. are subject to both gati vipatti and upadhi vipatti. Human beings, although in gati sampatti, if they are ugly or deformed, they cannot enjoy the effects of their kusala. For instance Princess Pabavati, the beautiful, refused to see or speak to King Kusa, the ugly. Upadhi vipatti paves the way for bad kamma to produce bad results. King Kusa the ugly had to work as a cook, as a potter and as a mat-weaver in order to win the sympathy and love of the beautiful princess. If one partner of a couple is ugly, he or she will look like a servant, not a spouse. Such are the drawbacks of upadhi vipatti.

**Kala Sampati

The reign of noble, wise rulers is called kala sampati. Under the leadership of wise regents who care for the social welfare of the people, promoting their prosperity, health and education, kusala kamma results are opportune to take effect. Consequently the people enjoy a good life. They are free from worry and fear and live in tranquility. Such a period is kala sampatti.

Kala Vipatti

The rule is incompetent wicked leaders is called kala vipati. Times of war and countrywide disorder are also called kala vipatti. At such times, akusala kamma is opportune to produce bad results. Consequently people suffer poverty and famine. Even those endowed with kusala kamma cannot enjoy their good results at such bad times. People live in catastrophe; the sick die for lack of medical care. Such are the evils of kala vipatti.

**Payoga Sampatti

Payoga sampatti means the combined effect of sati (mindfulness) viriya (vigilance) and nana (knowledge). Here knowledge means harmless knowledge as well as vitakka (good reasoning). Vigilance, effort, alertness, insight, wisdom, intelligence and mindfulness - all amount to payoga sampatti. In the realm of Devas and Brahmas, payoga sampatti is not so prominent. But in this human world, it is of paramount importance.

Human beings have no akusala kamma so powerful as to bring immediate effect. The power of past deeds depend on whether there is payoga sampatti or not to produce results and on the degree of payoga sampatti.

In a nutshell, people should not rely only on past kusala kamma for their well-being. They must also rely on the efforts exerted in this life. This payoga sampatti channels past kusala kamma to flow in the right direction. Of course some wholesome deeds done in the past produce good results at present, such as winning lottery or unearthing a pot of gold. But such events are very rare. In trade and commerce the effect of the past kusala kamma accounts for only one fourth of the prosperity achieved; the remaining three-fourth is due to payoga sampatti in this life.

Payoga Sampatti Can Stop Akusala Kamma

Akusala kamma can be divided into two grades: (a) Powerful or major kamma, (b) Feeble or minor kamma. Payoga sampatti cannot stop the bad effects of akusala kamma of the first grade. It can only soften the blow to some extent. For example King Ajatashatru killed his father. For this serious crime of patricide, he could not attain any level of enlightenment even though he was right in front of the Buddha who was preaching Dhamma to him, and he was bound to suffer in Avici Hell. His payoga sampatti, however vigorous, cannot save his fate. Yet, due to his repentance and devotion to the Buddha, he was penalized in Udassa Niraya (a lesser hell) and suffered less than his due. This even Garu akusala (the greatest evil) can be mitigated by sufficient payoga sampatti.

Therefore if your evil deeds are not so bad as Ajasattu, you can lessen or stop the coming bad results. If you have done evil deeds such as abusing your teachers, showing disrespect to parents and elders, slandering virtuous persons, you can stop the coming evil consequences by mindfulness and sincere repentance.

You can nullify the evil consequences by prostrating in apology before them or, if they are dead, by doing the same at their graves. If your repentance and apologies are sincere, your payoga sampatti will ward off the impending evil results.

Similarly, feeble or minor bad kamma can be abrogated by greater good kamma here and now. Monks who have transgressed Vinaya rules of the lesser kind can rectify their misdeeds by following repentance procedures outlined by the Buddha. Thus even the effects of some moderately evil kamma can be stopped by the payoga sampatti.

Payoga Sampatti Brings Prosperity

People who have no faith in the Ti Ratana (Three Jewels) also have accumulated merits because they surely had done good in their past existences. This know-how, their perseverance and their diligence are praiseworthy. In addition to the welfare of the individual, they exert great effort to defend their country through science and high technology. (although some Buddhists severely criticize their endeavors as being akusala), no one can deny that these efforts bring about economic prosperity and social development.

Health Through Payoga Sampatti

Human beings born to this world are accompanied by kusala kamma which brings good health as well as by akusala kamma which brings ill-health. Conforming to health disciplines, personal hygiene, regular exercise and sufficient rest and sleep, adequate medical care, all amounts to payoga sampatti which leads to good health. For those with such payoga sampatti, their past kusala kamma will also take effect and enhance their physical well-being.

Hence payoga sampatti is the prime factor for kusala kamma to bear good fruits. Due to payoga sampatti one can gain knowledge, marry a worthy partner, get good friends and teachers and acquire wealth and status. It can also assist in the fulfilling of perfections which pave the way to Nibbána. In the constituents of payoga sampatti, knowledge is the first requirement. Second comes mindfulness and third vigilance, in whatever we do.

Payoga Vipatti

Torpor, laziness, lack of knowledge, forgetfulness, envy jealousy, anger, hatred and vain pride are all payoga vipatti. They stand in the way of success and prosperity; payoga vipatti opens the door for very powerful akusala kamma to take effect immediately.

Children of good families lead good lives by seeking education, right livelihood, observing the Five Precepts; these wholesome acts, will prevent the evil results of the past to produce effects. If children are lazy, undisciplined, follow wrong livelihood, and breach Five Precepts; they are developing payoga vipatti. This in turn invites the past akusala kamma to take immediate effect.

To sum up, apart from very powerful kusala and akusala kamma, other ordinary kamma whatsoever may or may not produce results, good or bad depending on payoga sampatti or payoga vipatti. For people with payoga sampatti, only kusala kamma will prevail and akusala kamma will have no chance to produce effects. On the other hand, for those with payoga vipatti, good kamma results have no place; only the evil akusala kamma will take result. People whose lives are ruined by their akusala kamma due to the prevalence of payoga vipatti are not uncommon. They can be found in almost every community.

Ashin Janakabhivamsa

"All dhammas are anatta; they operate according to appropriate conditions above one's control."

สมบัติและวิบัติ

สมบัติ 4 ข้อดี ความเพียบพร้อม ความสมบูรณ์แห่งองค์ประกอบต่างๆ ซึ่งอำนวยแก่การให้ผลของกรรมดี และไม่เปิดให้กรรมชั่วแสดงผล ส่วนประกอบอำนวย ช่วยเสริมกรรมดี ส่วนวิบัติ 4 ข้อเสีย จุดอ่อน ความบกพร่องแห่งองค์ประกอบต่างๆ ซึ่งไม่อำนวยแก่การให้ผลของกรรมดี แต่เปิดช่องให้กรรมชั่วแสดงผล สามารถอธิบายได้ดังนี้

คติสมบัติ คือ การเกิดในภพภูมิที่ดี เป็นสุคติภูมิ ส่วน คติวิบัติ คือ การเกิดในภพภูมิที่ไม่ดีเป็นทุคติภูมิ เป็นอบายภูมิ ทุกท่านจะต้องปฏิสนธิทันทีที่จุติจิตดับ แต่ไม่มีใครรู้ว่า “คติ” คือที่ ๆ จะไปนั้นจะเป็นสุคติ หรือทุคติ บางท่านปรารถนาที่จะเกิดในสกุลซึ่งไม่มีสุรายาเมา แต่เมื่อจุตจิตยังไม่เกิด ก็ไม่รู้ว่าก่อนจุติจิตจะเกิดนั้นจะมีชวนวิถีอะไร ๆ เกิดบ้าง เมื่อจุติจิตเกิดและดับไปแล้ว ก็ไม่รู้ว่ากรรมใดจะให้ผลทำให้ปฏิสนธิในภูมิใด ถ้ากุศลกรรมให้ผลทำให้ปฏิสนธิในสุคติภูมิ เป็นคติสมบัติ กุศลกรรมที่ทำให้ปฏิสนธิในสุคติภูมินั้น ย่อมประมวลมาซึ่งกรรมต่าง ๆ ในสังสารวัฏฏ์ที่กระทำไว้แล้ว ที่ควรแก่การเป็นปัจจัยให้วิบากจิตต่าง ๆ เกิดขึ้นรู้อารมณ์ที่เป็นอิฏฐารมณ์ น่ารื่นรมย์ตามฐานะของปฏิสนธิจิตนั้น ๆ แต่เนื่องจากอกุศลกรรมในอดีตก็ได้กระทำไว้ด้วย ฉะนั้น ทุกท่านจึงไม่ได้มีแต่อิฏฐารมณ์เท่านั้น ขณะใดอกุศลกรรมให้ผล ขณะนั้นวิบากจิตก็รู้อารมณ์ที่เป็นอนิฏฐารมณ์ทางตา หรือทางหูหรือทางจมูก หรือทางลิ้น หรือทางกาย ถึงแม้ว่าทุกท่านจะมีทั้งกุศลกรรมและอกุศลกรรม แต่การที่แต่ละกรรมจะให้ผลได้นั้นก็ต้องขึ้นอยู่กับคติสมบัติ หรือคติวิบัติ

นอกจากนั้น กรรมที่ได้กระทำแล้วในอดีต ยังจะต้องอาศัยกาลสมบัติเป็นปัจจัยด้วยจึงจะให้ผลได้ ในกาลสมัยที่ข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว ข้าวไม่ยาก หมากไม่แพง ในขณะที่บ้านเมืองร่มเย็นเป็นสุข สมบูรณ์พร้อมทุกประการ ในขณะนั้นกุศลกรรมก็เป็นปัจจัยให้วิบากจิตเกิดขึ้นรู้อิฏฐารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แต่ถ้าเป็นกาลวิบัติ ยุคใดสมัยใดที่บ้านเมืองเดือดร้อนวุ่นวายข้าวยากหมากแพง กุศลกรรมก็ไม่เป็นปัจจัยให้วิบากจิตเกิดขึ้น รู้อารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกายได้ เท่ากับในสมัยที่เป็นกาลสมบัติ ในยุคนี้สมัยนี้ คนดีที่ไม่ได้กระทำความเดือดเนื้อร้อนใจให้ใครเลย ก็ยังได้รับวิบัติถึงเจ็บปวดหรือสิ้นชีวิตได้เพราะเป็นกาลวิบัติ แม้ว่าจะได้สะสมกุศลกรรมมาแล้ว แต่เมื่อเป็นกาลวิบัติ บ้านเมืองระส่ำระสาย อกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้วในอดีต ก็เป็นปัจจัยให้อกุศลวิบากจิตเกิดขึ้นเป็นผลของอกุศลกรรมนั้น

นอกจากนั้นยังขึ้นอยู่กับอุปธิ อุปธิ คือ ธรรมที่ทรงสภาพของทุกข์ สำหรับ อุปธิสมบัติ และ อุปธิวิบัติ คือ ส่วนประกอบต่าง ๆ ของร่างกายซึ่งเมื่อเกิดเป็นมนุษย์ เป็นสุคติภูมิแล้วก็ตาม แต่อกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้ว ก็เป็นปัจจัยให้เป็นผู้ที่พิกล พิการ มีอวัยวะไม่สมประกอบ เป็นอุปธิวิบัติ เป็นปัจจัยให้อกุศลกรรมมีโอกาสให้ผลได้มากกว่ากุศลกรรม

นอกจากนั้น กรรมใด ๆ ที่จะให้ผลหรือไม่ให้ผลนั้น ยังต้องอาศัยปโยคสมบัติหรือปโยควิบัติ “ปโยคสมบัติ” คือ ความสามารถในการพากเพียรประกอบการงาน ด้วยการพิจารณาอย่างฉลาด กิจการงานทุกอย่าง แม้แต่การโจรกรรมก็ต้องอาศัยความรอบครอบ ศิลปะ ความชำนาญ และความสามารถในการที่จะทำกิจการงานนั้นๆให้สำเร็จ ความสามารถกระทำกิจการงานต่าง ๆ ได้สำเร็จเป็น ปโยคสมบัติ ไม่ว่าจะเป็นกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมก็ตาม ไม่ว่าอาชีพใด กิจการงานใด ก็ต้องกระทำด้วยปโยคสมบัติ คือ พร้อมด้วยความชำนาญความสามารถ จึงจะสำเร็จได้ตามต้องการ อกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้วยังไม่ถึงพร้อมด้วยปัจจัยที่จะทำให้อกุศลวิบากจิตเกิดขึ้น เพราะขณะนั้นบุคคลนั้นยังประกอบด้วยปโยคสมบัติ ความสามารถในการงานนั้นอยู่ และถึงแม้ว่าจะเป็นคนดี แต่ขาดศิลปะความรู้ความสามารถในการประกอบอาชีพในธุรกิจการงาน ก็เป็นปโยควิบัติ จึงไม่เป็นปัจจัยให้กุศลวิบากเกิดขึ้น เพราะขาดปโยคสมบัติ

ฉะนั้น เรื่องของผลซึ่งจะต้องเกิดจากเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคทรงแสดงไว้โดยละเอียดพร้อมทั้งปัจจัยต่าง ๆ ที่จะทำให้ผลนั้น ๆ เกิดขึ้นด้วย ซึ่งก็เป็นเรื่องของอนัตตาทั้งหมด ไม่ใช่เป็นตัวตนที่คิดเอาเองว่าจะบันดาลทุกอย่างให้เกิดขึ้นได้ตามความต้องการ จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นต้องประกอบด้วยปัจจัยต่างๆ แม้ขณะที่กุศลกรรมหรืออกุศลกรรมจะให้ผลก็ต้องประกอบด้วย...คติสมบัติ หรือ คติวิบัติ อุปธิสมบัติ หรือ อุปธิวิบัติ กาลสมบัติ หรือ กาลวิบัติ ปโยคสมบัติ หรือ ปโยควิบัติ

บ้านธัมมะ